Των ELLEN MØLLER και KONSTANTIN ALTHER
Ένωση Σχολείων του Όσλο
Μετάφραση: ΑΡΓΥΡΗΣ ΓΕΩΡΓΟΥΛΗΣ
Εναλλακτικό Πολιτιστικό Εργαστήρι της Κέρκυρας
Η Τέα θέλει να γίνει ηλεκτροσυγκολλήτρια
Η Τέα είναι μια ήσυχη δεκαεξάχρονη κοπέλα. Πέρσι τελείωσε το Γυμνάσιο περνώντας τις εξετάσεις, όμως δεν είχε τη δυνατότητα να συνεχίσει με σπουδές γενικού Λυκείου που οδηγούν στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Έτσι, επέλεξε να ακολουθήσει ένα πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης και τώρα βρίσκεται στο πρώτο στάδιο της τεχνικής της εκπαίδευσης. Το πρόγραμμα που ξεκίνησε να παρακολουθεί διαρκεί τέσσερα χρόνια –δύο χρόνια σχολικής εκπαίδευσης και δύο χρόνια επαγγελματικής μαθητείας– και μετά θα πρέπει να δώσει εξετάσεις, για να αποκτήσει το πιστοποιητικό της ειδικευμένης εργάτριας.
Θεωρία και πρακτική μαζί από την αρχή
Η Τέα είναι χαρούμενη με το σχολείο της. Υπάρχουν άλλα δύο κορίτσια στην τάξη της και η εβδομάδα τους έχει μεγάλη ποικιλία. Έχουν έντεκα ώρες γενικών μαθημάτων, όπου περιλαμβάνεται και η γυμναστική. Δύο μέρες είναι αφιερωμένες στα εργαστήρια του σχολείου, όπου κάνουν εισαγωγικά μαθήματα χειρισμού τόρνου και φρέζας, ηλεκτροσυγκόλλησης και σιδηρουργίας, καθώς και πρακτικά μαθήματα υδραυλικής και συστημάτων πεπιεσμένου αέρα. Επιπρόσθετα, μια μέρα προορίζεται για την ειδίκευσή τους: ηλεκτροσυγκόλληση στην περίπτωση της Τέα.
Οι νομοθετικές προβλέψεις για τη μαθητεία είναι αυστηρές
Η εκπαίδευση των μαθητευόμενων επιχορηγείται από το κράτος και οι σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις είναι αυστηρές. Το εργαστήριο θα πρέπει να λάβει ειδική έγκριση και ένα συμβόλαιο μαθητείας θα πρέπει να υπογραφεί και να περάσει από επίσημη διαδικασία έγκρισης επίσης, ενώ η ποιότητα της εκπαίδευσης ελέγχεται από τις τοπικές αρχές, μέσω μιας επιτροπής όπου εκπροσωπούνται η εργοδοσία, το εργατικό προσωπικό και η δημοτική αρχή.
Οι μισθοί των μαθητευόμενων κατά τον πρώτο χρόνο ισοδυναμούν με το 30% της πληρωμής των ειδικευμένων επαγγελματιών, ενώ αυξάνονται στο 80% τον δεύτερο χρόνο. Στη συνέχεια, ακολουθούν οι εξετάσεις, που οργανώνονται από τις τοπικές αρχές και εστιάζουν στην πρακτική του επαγγέλματος. Υπάρχουν περίπου 200 προγράμματα σπουδών και κάθε χρόνο περίπου 30.000 μαθητευόμενες/οι γίνονται κάτοχοι της πιστοποίησης. Στο Όσλο, μάλιστα, λαμβάνει χώρα μια επίσημη τελετή στο Δημαρχείο, όπου καλούνται οι οικογένειες των πτυχιούχων.
Επιλογή επαγγελματικού προσανατολισμού από νωρίς
Κατά μεγάλο μέρος, το νορβηγικό εκπαιδευτικό μοντέλο μπορεί να αξιολογηθεί θετικά. Το δικαίωμα στην ελεύθερη ανώτερη εκπαίδευση είναι καθολικό και ισοδυναμεί είτε με τρία χρόνια προετοιμασίας για πανεπιστημιακές σπουδές είτε με δύο χρόνια κατάρτισης και δύο χρόνια μαθητείας για την απόκτηση επαγγελματικής πιστοποίησης. Αυτό σημαίνει πως όσοι/ες αποφασίζουν να παρακολουθήσουν τα προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης επιλέγουν την πορεία της σταδιοδρομίας τους στην ηλικία των 15-16 χρόνων. Ταυτόχρονα, τα εν λόγω προγράμματα και τα επαγγέλματα που συνδέονται με αυτά, στη Νορβηγία, αποτελούν το κατεξοχήν πεδίο όπου κυριαρχεί ο έμφυλος διαχωρισμός. Αυτό ισχύει και για το πεδίο που έχει επιλέξει η Τέα: κατά τη δεκαετία του 1970 υπήρχε μεγάλη ζήτηση για εργασίες ηλεκτροσυγκόλλησης στις πλατφόρμες εξόρυξης πετρελαίου της Βόρειας Θάλασσας, με αποτέλεσμα να προσληφθούν και αρκετές ενήλικες γυναίκες. Τώρα, το ποσοστό των γυναικών του κλάδου έχει πέσει στο 5% και δεν είναι εύκολο για τους νέους ανθρώπους να αψηφήσουν το εμπόδιο του έμφυλου στερεότυπου, όταν μάλιστα είναι ακόμη τόσο νεαρές/οί. Θα θέλαμε, λοιπόν, να ευχηθούμε να επεκταθεί το δικαίωμα στην επαγγελματική κατάρτιση, έτσι ώστε κάθε άνθρωπος να μπορεί να συμμετέχει σ’ αυτή, ακόμα και στις πιο μεγάλες ηλικίες, ανεξάρτητα από τα προγράμματα ανώτερης εκπαίδευσης που έχει παρακολουθήσει πιο πριν.
